THÉP KHÔNG GỈ :
I. Tổng quan :
Thép không gỉ hay còn gọi là inox (i-nốc, bắt nguồn từ tiếng Pháp: inox) là một dạng hợp kim của sắt chứa tối thiểu 10,5% crôm. Nó ít bị biến màu hay bị ăn mòn như thép thông thường khác.
Người ta làm ra thép không gỉ bằng cách giảm hàm lượng carbon xuống (dưới 1.2%) và cho Crom vào trong thành phần của thép. Ngoài ra người ta có thể cho thêm Niken vào thép để tăng khả năng chống ăn mòn axit và làm mềm hơn để dễ gia công.
Tuy theo mục đích sử dụng và yêu cầu về kỹ thuật mà người ta cho ra những loại thép không gỉ khác nhau bằng cách kết hợp các tỉ lệ khác nhau giữa Niken và Crom trong thành phần của thép như : SUS304 (Cr 18% & Ni 8%); SUS303 (Cr 17% & Ni 8%) hoặc người ta cũng có thể thêm Titan vào để cho ra SUS321
Khả năng chống lại sự oxy hoá từ không khí xung quanh ở nhiệt độ thông thường của thép không gỉ có được nhờ vào tỷ lệ Crôm có trong hợp kim (nhỏ nhất là 13% và có thể lên đến 26% trong trường hợp làm việc trong môi trường làm việc khắc nghiệt).
Ngoài ra Niken cũng như mô-lip-đen và vanađi cũng có tính năng chống gỉ tương tự nhưng không được sử dụng rộng rãi. Niken (Ni) là thành phần thông dụng để tăng cường độ dẻo, dễ uốn, tính tạo hình của thép không gỉ.
Mô-lip-đen (Mo) làm cho thép không gỉ có khả năng chịu ăn mòn cao trong môi trường axit.
Ni tơ (N) tạo ra sự ổn định cho thép không gỉ ở nhiệt độ âm (môi trường lạnh).
Sự tham gia khác nhau của các thành phần crôm, niken, mô-lip-đen, ni tơ dẫn đến các cấu trúc tinh thể khác nhau tạo ra tính chất cơ lý khác nhau của thép không gỉ.
II. Phân loại : Có bốn loại thép không gỉ chính: Austenitic, Ferritic,Austenitic-Ferritic (Duplex), và Martensitic.
Austenitic :là loại thép không gỉ thông dụng nhất. Thuộc dòng này có thể kể ra các mác thép SUS 301, SUS 303, 304, 304L, 316, 316L, 321, 310s, etc.
Loại này có chứa tối thiểu 7% ni ken, 16% crôm, carbon (C) 0.08% max. Thành phần như vậy tạo ra cho loại thép này có khả năng chịu ăn mòn cao trong phạm vi nhiệt độ khá rộng, không bị nhiễm từ, mềm dẻo, dễ uốn, dễ hàn. Loai thép này được sử dụng nhiều để làm đồ gia dụng, bình chứa, ống công nghiệp, tàu thuyền công nghiệp, vỏ ngoài kiến trúc, các công trình xây dựng khác…
Ferritic : là loại thép không gỉ có tính chất cơ lý tương tự thép mềm, nhưng có khả năng chịu ăn mòn cao hơn thép mềm (thép carbon thấp). Thuộc dòng này có thể kể ra các mác thép SUS 430, 430F, 430L etc.
Loại này có chứa khoảng 12% - 17% crôm.
Loại này, với 12%Cr thường được ứng dụng nhiều trong kiến trúc.
Loại có chứa khoảng 17%Cr được sử dụng để làm đồ gia dụng, nồi hơi, máy giặt, các kiến trúc trong nhà...
Martensitic: có độ bền chịu lực và độ cứng tốt, chịu ăn mòn ở mức độ tương đối. Được sử dụng nhiều để chế tạo cánh tuabin, lưỡi dao... Thuộc dòng này có thể kể ra các mác thép SUS 403, 410, 420, etc.
Loại này chứa khoảng 11% đến 14% Cr,
Austenitic-Ferritic (Duplex) : Đây là loại thép có tính chất "ở giữa" loại Ferritic và Austenitic có tên gọi chung là DUPLEX. Thuộc dòng này có thể kể ra LDX 2101, SAF 2304, 2205, 253MA.
Loại thép duplex có chứa thành phần Ni ít hơn nhiều so với loại Austenitic. DUPLEX có đặc tính tiêu biểu là độ bền chịu lực cao và độ mềm dẻo được sử dụng nhiều trong ngành công nghiệp hoá dầu, sản xuất giấy, bột giấy, chế tạo tàu biển...
Trong tình hình giá thép không gỉ leo thang do ni ken khan hiếm thì dòng DUPLEX đang ngày càng được ứng dụng nhiều hơn để thay thế cho một số mác thép thuộc dòng thép Austenitic như SUS 304, 304L, 316, 316L, 310s…
III. So sánh tính chất và cơ tính của họ thép không gỉ.
* Về tính chất :
* Về cơ tính :
* Đo bằng độ dẻo dai hoặc độ dẻo ở gần 0 °C. Thép không gỉ Austenit giữ được độ dẻo ở nhiệt độ thấp.
IV. Thành phần hóa học của họ thép không gỉ
